Śnieżyczka przebiśnieg, snowdrop, Galanthus nivalis

Śnieżyczka przebiśnieg (Galanthus nivalis L.) jest gatunkiem rośliny z rodziny amarylkowatych. Jest to jeden z typowych symboli przedwiośnia. Śnieżyczkę udało mi się sfotografować w rezerwacie Ostrężnik, niedaleko ruin zamku. Podczas pierwszej wizyty znalazłem je w początkowym stadium rozwoju. Dopiero drugi wyjazd okazał się trafiony i znalazłem te kwiaty w pełnym rozkwicie.

Snowdrop (Galanthus nivalis L.) is a species of plant in the amaryllis family. It is one of the common symbols early spring. Snowdrop I was able to photograph the reserve Ostrężnik, near the ruins of the castle. During the first visit, I found it in the early stages of development, but during the second trip I found these flowers in full bloom.

Śnieżyczka przebiśnieg na bardzo wczesnym etapie rozwoju. Snowdrop at a very early stage of development.

W stanie dzikim śnieżyczka przebiśnieg występuje w południowej i środkowej Europie. W Polsce można ją znaleźć głównie na południu, szczególnie w górach i na wyżynach. Występuje również na Dolnym Śląsku i mniej licznie w Wielkopolsce i na Polesiu. Na pozostałych miejscach śnieżyczki rosną jedynie w uprawach sztucznych lub pochodzą z takich upraw.

In the wild snowdrop occurs in southern and central Europe. In Poland, it can be found mainly in the south, especially in the mountains and highlands. There is also the Lower Silesia region and less frequently in Wielkopolska and Polesie. In other places snowdrops grow in artificial cultivation or derived from such culture.

Śnieżyczka przebiśnieg, Snowdrop.

Roślina ta rośnie głównie w wilgotnych lasach łęgowych, grądach i buczynach, najczęściej w cieniu i półcieniu. Wymaga gleb brunatnych, rzadziej rośnie na czarnych ziemiach i madach. Najlepsze są miejsca z dużą zawartością próchnicy, o odczynie obojętnym. Rośliny te rosną zwykle łanowo w liczbie setek i tysięcy osobników.

This plant grows mainly in moist riparian forests, beech and hornbeam forests, mostly in the shade and semi-shade. Requires brown soils, rarely grow on black soil and alluvial soils. The best places are high in humus, and neutral. These plants usually grow in clusters, in the number of hundreds and thousands of individuals.

Śnieżyczka przebiśnieg, Snowdrop.

Śnieżyczka przebiśnieg dorasta do wysokości od 15 do 30 cm. Kwiaty są pojedyncze, zwisające na szypułce o długości ok. 3 cm wyrastającej ze szczytu łodygi. Przebiśniegi są jednymi z najwcześniej zakwitających roślin, a ich kwiaty często wyrastają spod śniegu. Kwitną od lutego do kwietnia, a dokładny termin kwitnienia zależy od warunków klimatycznych. Kwiaty zapylane są przez owady, przede wszystkim pszczoły, choć możliwe jest też samozapylenie.

W połowie XX wieku śnieżyczka przebiśnieg uznawana była za jeden z najbardziej zagrożonych wyniszczeniem gatunków roślin w Polsce. Ich uroda sprawiała, że były często zrywane. Dopiero wprowadzenie odmian hodowlanych polepszyło sytuację tego gatunku w Polsce i obecnie roślina ta nie jest ju z uznawana za zagrożoną wymarciem. Jest jednak gatunkiem prawnie chronionym.

Śnieżyczka przebiśnieg, Snowdrop.

Liście śnieżyczki zawierają enzymy (amylazę, dekstrynazę i inwertazę), liczne alkaloidy (np. likorynę, tecetynę, hemantaminę, galantaminę i wiele innych) oraz lektynę.

Z tego powodu jest to roślina lecznicza. Z cebul przebiśniegów uzyskuje się galantaminę, która jest stosowana w leczeniu choroby Alzheimera oraz w chorobach polegających na uszkodzeniu nerwów i zaburzeniu w przekazywaniu bodźców. Stosuje się ją również w leczeniu nerwobóli, paraliżu, zapaleniu korzonków nerwowych i kilku innych chorób. Galantamina hamuje działanie acetylocholinesterazy - enzymu katalizującego rozkład acetylocholiny, czyli niezwykle istotnego neuroprzekaźnika, którego brak w niektórych obszarach mózgu jest charakterystyczny dla choroby Alzheimera.

Wykorzystywane są również inne związki znajdujące się w śnieżyczce. Znajdująca się w cebulkach likoryna posiada właściwości przeciwwirusowe. Natomiast lektyna, działająca jak silny insektycyd i inhibitor retrowirusów, znalazła zastosowanie w biotechnologii. Pozyskany z śnieżyczek gen kodujący lektynę jest wprowadzany do genetycznie modyfikowanych roślin, co powoduje zmniejszenie szkód spowodowanych przez szkodliwe dla tych roślin owady. Przykładem tak zmodyfikowanych roślin są niektóre odmiany ziemniaków i ryżu.

Śnieżyczka przebiśnieg często rośnie w skupiskach. Snowdrops often grow in clusters.

Dawniej w Anglii śnieżyczka przebiśnieg była symbolem czystości. 2 lutego, w święto Ofiarowania Pańskiego, zwanym dawniej świętem Oczyszczenia Najświętszej Maryi Panny, kwiaty te noszone były przez panny, jako właśnie symbol czystości.

Historically, in England snowdrop was a symbol of continency. February 2, the Feast of the Presentation of the Lord, formerly known as the Feast of the Purification of the Blessed Virgin Mary, the flowers are worn by the unmarried woman, as a symbol of continency.